Wystawa 2023: Pracownia Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych

Poniższy wpis jest częścią Wystawy Końcoworocznej 2023 on-line – prezentacji różnych działań prowadzonych na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP im. Jana Matejki w Krakowie w roku akademickim 2022/2023.

Strona główna Wystawy dostępna jest pod następującym adresem: Wystawa Końcoworoczna 2023.
Wystawę śledzić można także na facebooku oraz instagramie pod hashtagiem #wystawawkirds2023.

Katedra Konserwacji i Restauracji Malowideł Ściennych
Pracownia Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych

kierowniczka pracowni: dr Dorota Białek-Kostecka
dr Marcin Błaszczyk, mgr Karolina Molga, mgr Oskar Hanusek

W roku akademickim 2022/23 Pracownia Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych prowadziła wykłady oraz ćwiczenia dla studentów IV roku specjalizacji konserwacja malarstwa.
Przeniesienie malowidła ściennego polega na oddzieleniu go od ściany i osadzeniu na nowym podłożu. Ta prosta, jak się wydaje, definicja, kryje w sobie niezwykle skomplikowany zabieg konserwatorski, którego powodzenie uzależnione jest od bardzo wielu czynników. Jest to również zabieg, który wykonujemy, kiedy wszystkie inne sposoby ratowania malowidła ściennego in situ zawodzą.

W I semestrze studenci wykonywali zadanie, którego celem było poznanie podstaw procesu przenoszenia malowideł ściennych metodami strappo i stacco. Prace przeprowadzano na malowidłach ćwiczeniowych, wykonywanych w ramach zajęć Pracowni Technologii i Technik Malarskich Mineralnych, dzięki czemu studenci mogli testować różne zestawy materiałów oraz poznać czynniki wpływające zarówno pozytywnie, jak i negatywnie na przebieg prac konserwatorskich.

W semestrze letnim studenci rozpoczęli prace przy oryginalnych obiektach, zdjętych podczas akcji ratunkowych przeprowadzonych w latach wcześniejszych w ramach zajęć terenowych IV roku z przedmiotu Przenoszenie i Rozwarstwianie Malowideł Ściennych.

Pierwszym z nich jest zespół widoków miast i kościołów przypisywanych Janowi Styce (koniec XIX w., przed 1894), pochodzący z budynku starej plebanii w Koniuszy. Zdjęte ratunkowo w czerwcu 2022 roku malowidła wykonane są w technice olejnej i wkomponowane w starszy fryz z wiciami roślinnymi, wykonany w technice klejowej. Wedle przekazów, Jan Styka i Wojciech Kossak nocowali na plebanii w Koniuszy w czasie, gdy pracowali nad Panoramą Racławicką. W ramach podziękowania za gościnę namalowali na ścianach niewielkie pejzaże miejskie.
W ramach ćwiczeń w pracowni grupa studentów opracowała odwrocia zdjętych płatów, usuwając warstwy zaprawy i wykonując wszystkie wymagane warstwy kitów, dublującą i interwencyjną. Obecnie płaty są przygotowane do usunięcia licowania i osadzenia na nowych podłożach.
Drugi obiekt to mozaika szklana, wykonana ok. 1984 roku przez Stanisława Jakubczyka w prezbiterium Sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej w Górkach koło Garwolina. W czerwcu 2021 r. zdjęto ratunkowo fragmenty mozaiki z przedstawieniami Matki Bożej Szkaplerznej, św. Szymona oraz Michała Archanioła.

W roku 2023 studenci opracowywali fragment przedstawiający Matkę Boską Szkaplerzną. Ćwiczenia stały się okazją do zgłębienia wiedzy na temat techniki i technologii mozaiki szklanej oraz zdobycia nowych umiejętności konserwatorskich, koniecznych przy powstawaniu transferu obiektu wykonanego w nietypowej technice. W wyniku ćwiczeń powstały transfery na podłożach pośrednich, które po osadzeniu na większym podłożu będzie można zamontować na ścianie.

W ćwiczeniach udział wzięli: Dominika Anuszkiewicz, Anna Bojko, Kinga Brückman de Renstrom, Julia Czaplińska, Kinga Dziurawiec, Aleksandra Leboda, Adrianna Pajdak, Natalia Smyła, Monika Stobiecka, Magdalena Szwarc, Magdalena Szydłowska, Patrycja Toborowicz, Marcin Trojan, Yevheniia Tsaritson, a także Kateryna Tymchyshyn, stypendystka programu Gaude Polonia 2023.
dr Dorota Białek-Kostecka.