Wystawa 2021: Pracownia Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych

Poniższy wpis jest częścią Wystawy Końcoworocznej 2021 on-line – prezentacji działań poszczególnych pracowni i zakładów Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP im. Jana Matejki w Krakowie w roku akademickim 2020/2021.

Strona główna Wystawy dostępna jest pod następującym adresem: Wystawa Końcoworoczna 2021.
Wystawę śledzić można także na facebooku oraz instagramie pod hashtagiem #wystawawkirds2021.

Pracownia Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych

Katedra Konserwacji i Restauracji Malowideł Ściennych
Pracownia Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych

kierowniczka pracowni: dr Dorota Białek-Kostecka
dr Marcin Błaszczyk, mgr Karolina Molga, mgr Oskar Hanusek

W roku akademickim 2020/21 Pracownia Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych prowadziła wykłady oraz ćwiczenia dla studentów IV roku specjalizacji konserwacja malarstwa.

Pomimo obostrzeń i związanych z nimi licznych przerw w stacjonarnym nauczaniu staraliśmy się realizować program pracowni. Jego najistotniejszym elementem były ćwiczenia z podstaw przenoszenia malowideł ściennych metodami strappo i stacco, przeprowadzane na malowidłach ćwiczeniowych.

Po lewej: zbliżenie na fakturę powierzchni transferu wykonanego przez studentkę Patrycję Rudecką (IV rok) (malowidło w technice fresku mokrego zacieranego autorstwa studentki Dominiki Anuszkiewicz, 2019/2020); po prawej: wykonany przez studentkę Annę Litwin (IV rok) przy zastosowaniu technologii wapna nanocząsteczkowego i osadzony na ścianie transfer malowidła technice fresku mokrego zacieranego (autorstwa studentki Anny Skokan, 2019/2020), Pracownia Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych, rok akademicki 2020/2021, fot. mgr Oskar Hanusek
Po lewej: zbliżenie na fakturę powierzchni transferu wykonanego przez studentkę Patrycję Rudecką (IV rok) (malowidło w technice fresku mokrego zacieranego autorstwa studentki Dominiki Anuszkiewicz, 2019/2020); po prawej: wykonany przez studentkę Annę Litwin (IV rok) przy zastosowaniu technologii wapna nanocząsteczkowego i osadzony na ścianie transfer malowidła technice fresku mokrego zacieranego (autorstwa studentki Anny Skokan, 2019/2020), Pracownia Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych, rok akademicki 2020/2021, fot. mgr Oskar Hanusek

Prace przy przeniesionych, oryginalnych malowidłach (zabytkowych i współczesnych) studenci zrealizowali w tym roku w ograniczonym zakresie, rozpoczynając działania przy takich obiektach jak: dekoracja ornamentalna z budynku starej ujeżdżalni przy ul. Rajskiej 12 w Krakowie [studentki Ewa Paciora, Monika Olczyk, Anna Dyrak]; fragmenty fryzu autorstwa Władysława Trebuni-Tutki z Suchego koło Poronina [Patrycja Rudecka, Zuzanna Kozak, Marta Hirschfeld]; fragmenty XX wiecznej mozaiki pochodzącej z klasztoru sióstr Klarysek w Kłodzku [Ewa Krasodomska i Anna Litwin] oraz malowidła autorstwa Marcina Maciejowskiego z klubu Piękny Pies w Krakowie [Zuzanna Borek, Gabriela Biś i Daria Bulowska]. Mamy nadzieję, że wszelkie zaległości uda nam się nadrobić w ramach nadchodzących zajęć terenowych.

Studentki Zuzanna Borek i Gabriela Biś (IV rok) w trakcie opracowywania odwrocia współczesnego malowidła ściennego Marcina Maciejowskiego "Tak dalej być nie może", zdjętego w klubie Piękny Pies, Pracownia Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych, rok akademicki 2020/2021, fot. mgr Oskar Hanusek
Studentki Zuzanna Borek i Gabriela Biś (IV rok) w trakcie opracowywania odwrocia współczesnego malowidła ściennego Marcina Maciejowskiego „Tak dalej być nie może”, zdjętego w klubie Piękny Pies, Pracownia Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych, rok akademicki 2020/2021, fot. mgr Oskar Hanusek

W ciągu całego roku akademickiego, studenci V i VI roku, dyplomanci naszej Pracowni, pracowali nad obiektami będącymi przedmiotem ich prac magisterskich: Karol Lis – transfery XVIII wiecznego malowidła z refektarza klasztoru ponorbertańskiego w Hebdowie, Joanna Pietrzyk – malowidło „Wesele Góralskie” Władysława Trebuni Tutki z Suchego koło Poronina, Robert Polanowski – fragmenty malowidła A. Stalony-Dobrzańskiego z Kóz koło Bielska-Białej, oraz Dagmara Mikler – transfery malowidła z przedstawieniem fryzu z portretami królów (XVII w. , obiekt należący do kolekcji Muzeum Krakowa).

W ramach tegorocznej edycji „Akcji Eksploracji”, cyklu odbywających się od 2016 roku wydarzeń mających na celu odkrywanie miejsc i historii związanych z dziedzictwem kulturowym Krakowa i okolic, Małopolski Instytut Kultury zrealizował we współpracy z Pracownią Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych film „Z wnętrza do wnętrza”.

W filmie wzięli udział: prof. Edward Kosakowski, wieloletni kierownik Pracowni, a także całej Katedry Konserwacji i Restauracji Malowideł Ściennych oraz dziekan WKiRDS w latach 2002-2005, dr Dorota Białek-Kostecka, obecna kierowniczka Pracowni, dr Marcin Błaszczyk oraz studentki IV roku specjalizacji konserwacja malarstwa. Wykorzystano też materiały filmowe autorstwa mgr. Oskara Hanuska, dotyczące akcji przenoszenia malowideł Marcina Maciejowskiego z Pięknego Psa oraz ćwiczeń w Pracowni.

Zapraszamy na filmową odsłonę Akcji Eksploracji już 29 maja. Pokażemy, na czym polega transfer polichromii, odkryjemy zbiory transferów krakowskiej ASP i poznamy ludzi, którzy korzystając z nieraz kontrowersyjnych metod, ocalają malowidła przed zniszczeniem.
Proces transferu pozwala uratować i zachować malowidła ścienne z ruin, przenieść je z remontowanych budynków czy obiektów architektury o wysokim stopniu zagrożenia. Zdjęte w ten sposób malowidła w kolekcji ASP pochodzą z różnych epok – od romanizmu do współczesności – i stanowią zbiór unikatowy na skalę europejską.
Przyjrzymy się krok po kroku spektakularnemu, niemal magicznemu zabiegowi oddzielania malowidła ściennego od jego pierwotnego podłoża. Poznamy też historie, które kryją się za podjęciem takiego radykalnego działania. Naszymi przewodni(cz)kami będą specjaliści i specjalistki z Pracowni Przenoszenia i Rozwarstwiania Malowideł Ściennych krakowskiej ASP.Małopolski Instytut Kultury

Premierze filmu towarzyszyło spotkanie w klubie Piękny Pies. W panelu dyskusyjnym prowadzonym przez historyczkę sztuki i kuratorkę – Mirosławę Bałazy – udział wzięli prof. Edward Kosakowski, dr Dorota Białek-Kostecka, dr Marcin Błaszczyk i mgr Oskar Hanusek.