Epitafium Bartłomieja Boreschowa z Bazyliki Archikatedralnej we Fromborku. Badania, dzieje, interpretacje

The Epitaph of Bartholomew Boreschow from the Archcathedral Basilica in Frombork. Research, History, Interpretations

Dwujęzyczna (polsko-angielska) publikacja prezentuje wyniki badań przeprowadzonych przez interdyscyplinarny zespół w roku 2020 przy jednym z cenniejszych dzieł malarstwa tablicowego średniowiecza – epitafium kanonika Bartłomieja Boreschowa z Bazyliki Archikatedralnej we Fromborku.

Niezwykle rzadko spotykana forma podobrazia – tonda, świadczy o niezwykłości tego obrazu, jego randze, funkcji i wartości artystycznej. Badania konserwatorskie przeprowadzone przez Małgorzatę Nowalińską i Annę Sękowską, oparte na szeroko zakrojonych analizach fizyko-chemicznych realizowanych przez zespół badawczy, pozwoliły na drobiazgowe rozpoznanie budowy technologicznej tonda i odkrycie dotychczas nieznanych szczegółów, dając możliwość porównań do dzieł warsztatów europejskich.

Autorem rozbudowanego opracowania z zakresu historii sztuki jest ks. Szymon Tracz. Podejmuje się w nim nie tylko analizy funkcji i treści dzieła prowadząc rozważania na szeroko naszkicowanym tle kulturowym Europy przełomu XIV i XV wieku, ale i przybliża fascynujący życiorys kanonika, którego hołdem miało stać się dzieło niezwykłe – jego epitafium.

O sztuce kopiowania. Studia inspirowane badaniami powtarzalności przedstawień Hodegetrii Krakowskich 1400–1550

On the Art of Copying. Studies Inspired by Research on the Repeatability of Cracovian Hodegetria 1400–1550

Ukazała się książka autorstwa Małgorzaty Nowalińskiej pt. O sztuce kopiowania. Studia inspirowane badaniami powtarzalności przedstawień Hodegetrii Krakowskich 1400–1550. On the Art of Copying. Studies Inspired by Research on the Repeatability of Cracovian Hodegetria 1400–1550,  która stanowi rozprawę habilitacyjną autorki. Publikacja dotyczy zjawiska wykonywania kopii w malarstwie tablicowym XV i XVI wieku, zarówno w warsztatach małopolskich seryjnie powielających przedstawienie Matki Boskiej z Dzieciątkiem w typie Hodegetrii Krakowskiej, jak i ośrodkach twórczych spoza granic Królestwa Polskiego.

Autorka opisuje przyczyny powstawania kopii, uwzględniając przy tym uwarunkowania społeczno-kulturowe – sposób kształcenia ówczesnych rzemieślników, działalność cechów, postrzeganie i rozumienie kopii w średniowieczu, przybliża techniczne metody wytwarzania repetycji, analizuje materiały jakimi dysponowały średniowieczne i wczesnorenesansowe warsztaty, bada sposoby mechanicznego przenoszenia rysunku. Niezwykle starannie przygotowana praca jest ważną pozycją dla badaczy malarstwa tablicowego XV i XVI wieku.

Mistrz Rodziny Marii. Dzieła malarstwa tablicowego jednego z krakowskich warsztatów cechowych przełomu XV i XVI wieku

Publikacja Jarosława Adamowicza Mistrz Rodziny Marii. Dzieła malarstwa tablicowego jednego z krakowskich warsztatów cechowych przełomu XV i XVI wieku, wydana w roku 2019 przez Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, jest pierwszym tego typu tak rozbudowanym opracowaniem poświęconym jednemu twórcy małopolskiego malarstwa tablicowego okresu średniowiecza – nieznanemu z imienia i nazwiska malarzowi, prowadzącemu działalność artystyczną na przełomie XV i XVI wieku i jego warsztatowi.

Autor opracowania podjął próbę zebrania dzieł dotychczas przypisywanych Mistrzowi – wykonanych jego ręką lub z jego udziałem, przeprowadzając dogłębną analizę każdego z nich. Podstawę stanowiły najnowsze metody badawcze, interdyscyplinarne analizy, obejmujące odległe dziedziny nauk ścisłych i humanistycznych, poszerzone o cenne spostrzeżenia konserwatora dzieł sztuki. Zestawienie szczegółowo rozpoznanej techniki i technologii wykonania każdego z prezentowanych obrazów  pozwoliło na wyodrębnienie manier twórczych Mistrza i jego uczniów i wskazanie wartości charakterystycznych dla dzieł pochodzących z jego warsztatu. Ta niezwykle wyczerpująca i kompleksowa monografia, wieńcząca wieloletnie badania autora, stanowi kluczową pozycję dla badaczy sztuki średniowiecznej.

Studia jubileuszowe. 70 lat Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie

Publikacja powstała z okazji jubileuszu Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, którego początki sięgają roku 1950.  W czasie minionych 70 lat Wydział rozwijał system nauczania w oparciu o merytoryczną koncepcję założycieli, ale z czasem w naturalny sposób pewnym zmianom ulegała struktura jednostki, ewoluowały koncepcje konserwatorskie, pojawiały się nowe metody badawcze i materiały.

Prezentowane w publikacji artykuły – choć tak różnorodne, dotyczące pozornie całkiem odległych tematów – to świetna charakterystyka działań i tendencji ostatnich lat. To swoisty zarys naszego dotychczasowego dorobku i zdobytej wiedzy. Publikacja przybliża obiekty ważne, dotąd nieznane, prezentuje realizacje istotne dla rodzimego dziedzictwa. Obrazuje zdobyte doświadczenia i uświadamia, jakie wyzwania stoją przed konserwatorami i badaczami sztuki. Z pewnością otwierają się przed nami nowe możliwości analityczne, a realizacje nierzadko odbijają się echem poza granicami kraju, na polu współpracy ze specjalistami z różnych dziedzin. Monografia stanowi ważny głos w dyskusji na temat rozwoju polskiej myśli konserwatorskiej.

Obraz Matki Boskiej Roudnickiej z kościoła pw. Bożego Ciała w Krakowie. Konserwacja, badania, nowe spojrzenie na historię dzieła

Monografia poświęcona jednemu z najcenniejszych średniowiecznych malowideł tablicowych zachowanych na terenie Polski – niewielkich rozmiarów obrazowi Matki Boskiej z Dzieciątkiem pochodzącemu z czeskiej Roudnicy, przechowywanemu niemal od sześciu wieków w klasztorze Kanoników Regularnych Laterańskich przy kościele pw. Bożego Ciała w Krakowie. O randze dzieła, w tradycji klasztoru nazywanego Madonną „od demonów”, świadczą srebrne, złocone blachy w tle oraz okładziny relikwiarzowej ramy, a także osadzone na obrazie klejnoty półszlachetne.

Ostatnia konserwacja obrazu, podjęta w roku 2009 pod kierunkiem prof. Małgorzaty-Schuster Gawłowskiej na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, stała się okazją do wykonania szeroko zakrojonych badań, które dostarczyły szeregu nowych informacji o wizerunku. Poszczególne teksty autorstwa znakomitych specjalistów i znawców tematu obejmują problematykę zarówno konserwatorską, technologiczną jak i analizy z zakresu historii sztuki.

język publikacji: polski, angielski
redakcja: Małgorzata Nowalińska
autorzy tekstów: Małgorzata Schuster-Gawłowska, Helena Małkiewiczówna, Jerzy Gadomski, Jerzy Żmudziński, Wojciech Bochnak
projekt okładki: Tomasz Gawłowski
format: 24 x 30 cm
liczba stron: 215
ISBN 978-83-66564-24-4
rok wydania: 2021