Zapraszamy do obejrzenia fotorelacji z wernisażu wystawy „RZEŹBIARZ. Jan Siek”, który odbył się 14 marca 2025 (piątek) o godz. 19.00 w Galerii Cztery Ściany WKiRDS ASP w Krakowie.

Kuratorem wystawy był dr Konrad Kozieł.

Wystawę można było oglądać w dniach: 11.03.2025 r. – 04.04.2025 r.

Jan Siek

Urodził się w Nisku w 1936 roku jako najmłodszy z pięciorga rodzeństwa. Jego wczesne dzieciństwo przypadło na okres wojny. Jego rodzice zajmowali się krawiectwem i tym zarabiali na utrzymanie rodziny. Mały Janek od wczesnych lat przejawiał talenty rzeźbiarskie. Jego umiejętności zauważyli nauczyciele w szkole powszechnej w Nisku i doradzili, żeby rozwijał swoje zdolności w liceum plastycznym. W roku 1952 Jan Siek zdaje do Liceum Plastycznego im. Stanisława Wyspiańskiego w Jarosławiu, które kończy dyplomem i maturą w 1957 roku. Nauka w Liceum Plastycznym to okres intensywnego rozwoju Janka w dziedzinie plastyki, wice dyrektor Alojzy Zawada dba o wysoki poziom kształcenia nauki rysunku. Janek jest osobą towarzyską, docenianą za nieprzeciętny talent, nie tylko przez nauczycieli, ale też kolegów szkolnych. Już na początku swojej edukacji będąc w Liceum Plastycznym w Jarosławiu, spędzał wiele godzin, doskonaląc warsztat artysty. Dużo malował i rysował, a wykonanie rzeźby zawsze poprzedzało wiele szkiców, które były poszukiwaniem formy i kompozycji. Na wystawach końcowo rocznych prace Janka przykuwały uwagę i spotykały się z ogólnym zainteresowaniem.

W 1957 roku Jan z powodzeniem zdaje egzamin na Wydział Rzeźby na Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie. W czasach powojennych na wydziale rzeźby uczy między innymi profesor Xawery Dunikowski, który wykształcił szereg wybitnych artystów. W latach późniejszych wykładają również kolejne wybitne osobowości, profesorowie Jerzy Bandura, Wanda Ślędzińska i Jacek Puget.
W tym czasie właśnie na Akademii studiuje Jan Siek, trafia do pracowni profesor Wandy Ślędzińskiej. Profesor Wanda Ślędzińska (1906-1999), związana była przez wiele dekad z krakowską Akademią Sztuk Pięknych. Rozpoczynała pracę jako asystent u prof. Xawerego Dunikowskiego, będąc później pierwszą kobietą na stanowisku kierownika Katedry Rzeźby krakowskiej ASP. Na wczesne prace Jana Sieka począwszy od Ikara, Strzelnicy, czy rzeźby Przeciw Wojnie, która znalazła się na Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi” w roku 1955 w Warszawie, a skończywszy na dyplomowej Narciarce, miały wpływ zarówno wybitni pedagodzy akademiccy jak również inspiracje płynące z nowych nurtów rzeźby europejskiej, ale również kontakt z kolegami z Akademii, z którymi odkrywał istotę rzeźby. W tym czasie w Europie pojawiają się rzeźby abstrakcyjne: organiczne i geometryczne, rzeźba kinetyczna, minimal-art, tzw. nowy realizm. Do Polski nurty te przybywają z dużym opóźnieniem, jednak mają duży wpływ na twórczość rzeźbiarzy polskich.

W czasie studiów kształtował się światopogląd artystyczny Jana, w krakowskim środowisku znakomitych osobowości, kolegów rzeźbiarzy i malarzy. Tadeusza Kantora, Eugeniusza Muchy, Mariana Kruczka, Wincentego Kućmy, Stanisława Plęskowskiego i wielu innych.
Jednym z profesorów akademickich, którego Jan Siek uważał za autorytet i z którym miał bliski kontakt, był Jacek Puget (1907-1977). Wyjątkowy rzeźbiarz, ale również osobowość bohemy krakowskiej, był niezwykłym gawędziarzem, miał wielką wiedzą z zakresu historii sztuki, literatury, uczestniczył również w akcjach Drugiej Grupy Krakowskiej.

W 1962 roku Jan Siek kończy studia otrzymując dyplom z wyróżnieniem i zapisuje się do Związku Polskich Artystów Plastyków w Krakowie .

Zaraz po studiach w 1962 roku rzeźbiarz dostaje pomieszczenie we wspólnej pracowni oddanej do celów plastycznych przez ZPAP w dawnej bożnicy Izaaka w Krakowie, otrzymuje również pierwsze zamówienia. Wspólna praca artystyczna w pracowni rzeźbiarskiej sprzyja realizacjom projektów. Powstaje tam wiele interesujących myśli oraz dokonań, są to owocne lata pracy. Z Janem Siekiem pracownie dzielą Bogusław Gabryś, Wincenty Kućma, Jerzy Bandura,Marian Konieczny, Bogusław Zagajewski. Jan Siek tworzy pracowni wiele ważnych dla siebie i swojej pracy twórczej rzeźb. są to między innymi : realizacja projektu pomnika Powrót Elbląga do macierzy w skali 1:1 wykonanego w gipsie, projekt pomnika Juliusza Słowackiego, projekt pomnika Hana Asparucha w Sofii, projekt pomnika poświęcony Grottgerowi, projekt pomnika Mieszka i Chrobrego, kompozycja Dialog, cykl Totemy, cykl rzeźb w kamieniu inspirowanych rzeźbą organiczną.

W 1963 roku Profesor Jacek Puget angażuje Jana Sieka jako asystenta w pracowni rzeźby na ASP w Krakowie. W kolejnych latach Jan Siek obejmuje pracownie rzeźby na WKiRDS, ucząc rzeźby przyszłych konserwatorów dziel sztuki. Jednocześnie od 1964 roku artysta bierze czynnie udział w corocznych Przeglądach Rzeźby Środowiska Krakowskiego oraz w wielu konkursach rzeźbiarskich i rzeźbiarsko — architektonicznych w kraju i za granicą oraz wystawach plenerowych — w Krakowie, Nowej Hucie, Zakopanem, Orońsku.

W latach siedemdziesiątych powstają pracownie rzeźbiarskie na ulicy Emaus w Krakowie, jedną z nich obejmuje Jan Siek, gdzie realizuje szereg projektów.

W 1970 roku Jan Siek otrzymuje stypendium artystyczne Rządu Włoskiego, gdzie wyjeżdża na trzy miesiące, tam ma okazję bywać w pracowni między innymi rzeźbiarza Pericle Fazziniego. Kontakt z kulturą starożytną Włoch, a także z artystami jemu współczesnymi i ich sztuką, pozwala mu zweryfikować poglądy o sztuce i jej wartości. Zawiera przyjaźnie, między innymi ze szwajcarskim rzeźbiarzem Rolfem Bremem.

W latach siedemdziesiątych na Akademii Jan Siek poznaje swoją przyszłą żonę Teresę Wojtasiewicz, również absolwentkę rzeźby. Z czasem po studiach i założeniu rodziny, w 1970 roku kupują stary dwór z pięknym ogrodem, który położony jest w Siedlcu, nieopodal Krakowa. Był to niezwykły dom otoczony młodopolską legendą, w domu tym bywali znakomici artyści i pisarze minionej epoki. Poprzedni właściciel, Andrzej Stopka, znany krakowski scenograf i karykaturzysta, którego łączyła przyjaźń z Janem i Teresą Siek, urzeczywistnia swoje marzenie, przekazując to malownicze miejsce w ręce kolejnych artystów.

Część budynków i terenu zagospodarują pracownie w których powstaje większość realizacji Jana Sieka. Pracownie, powiększają się wraz z nowymi realizacjami, często olbrzymich obiektów rzeźbiarskich, powstawją nowe pomieszczenia, a w nich nowe życie artystyczne.
Praca twórcza rzeźbiarza obejmuje rzeźbę monumentalną i kameralną, za którą był uhonorowany wieloma nagrodami. Wykonywał wiele monumentalnych realizacji, pomimo trudności podejmowanych wyzwań technologicznych, forma rzeźby i sama rzeźba były zawsze najważniejsze. Prezentują to pomniki, między innymi Pomnik Orląt Lwowskich we Wrocławiu, Pomnik Pomordowanych w Obozach Hitlerowskich wzniesiony na cmentarzu Rakowickim w Krakowi, Pomnik Twórców Babiogórskiego Parku Narodowego Szafera i Zapałowicza w Zawoi, pomnik Powrotu Elbląga do Polski w Elblągu. Jest autorem m.in. 7-metrowego posągu św. Barbary na szczycie budynku głównego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz monumentalnych postaci hutników przy wejściu do tego gmachu. Pomniki w jego wykonaniu znajdują się w wielu miejscach w Polsce i za granicą.

W pracowni Jana Sieka powstało również wiele rzeźb kameralnych o tematyce świeckiej, – wykonanych w drewnie i w kamieniu, które niezwykłą ekspresją odsłaniają świat ludzkich doznań i wzruszeń, tych najbardziej osobistych i uniwersalnych. Dzieła Jana Sieka charakteryzuje traktowanie drewna z wyczuciem i pietyzmem. Skłaniają do cichej refleksji. Przykładem są Drogi Krzyżowe w Sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej w Skarżysku Kamiennej, w Krakowie na Czerwonym Prądniku, w Rudnie, Krakowie -Nowym Bieżanowie, w Paczółtowicach, w Rudawie, w Nawojowej Górze.

Osobna część artystycznego dorobku rzeźbiarza Jana Sieka stanowią portrety rzeźbiarskie popiersie Ks. Kardynała Adama Sapiehy z brązu- w parku Jordana w Krakowie, portret Zdzisława Pręgowskiego (kamień). Portret Stanisława Wyspiańskiego (do projektu pomnika Wyspiańskiego w Krakowie) portret Kazimierza Serockiego z brązu – rzeźba w Kolekcji Portretu Rzeźbiarskiego Kompozytorów Polskich w Filharmonii Pomorskiej im. Ignacego Paderewskiego w Bydgoszczy, popiersie hetmana Żułkiewskiego z brązu, popiersie Św. Jana Pawła II (kamień) w Pałacu biskupów Rzeszowskich.

Temat Chrystusa Ukrzyżowanego był szczególnie bliski artyście, w jego przedstawieniach osiągał perfekcyjność kunsztu rzeźbiarskiego. Jest autorem figury Ukrzyżowanego z drewna polichromowanego, wieńczącego Ostatnią Wieczerzę w ołtarzu w kościele w Nawojowe Górze koło Krakowa, figury Ukrzyżowanego wykonanej w kamieniu dla kościoła pw. Św. Kazimierza w Łodzi, figury Ukrzyżowanego wykonanej w drewnie polichromowanym dla kościoła Zesłania Ducha Świętego w Sopocie, a także rzeźb Ukrzyżowanego w Charkowie i Kijowie (na Ukrainie).
Dziełem życia Jana Sieka był również dom i życie rodzinne, które wraz z żoną stworzył i pielegnował. Z biegiem lat swoją działalność artystyczną rozpoczęły dzieci państwa Siek: Jacek – malarz, Andrzej – rzeźbiarz, Wojciech – konserwator i rzeźbiarz, Anna – grafik warsztatowy, Zofia – konserwator malarstwa oraz Marysia malarka.

Jan Siek był człowiekiem absolutnie zafascynowanym rzeźbą, całe życie podporządkowane zgłębianiu rzeźby i wiele lat pracy przy niej, pozwalało mu z trafnością i lekkością podążać za swoimi pomysłami. Artysta żył 82 lata, był spełnionym człowiekiem, do ostatnich chwil podążał obraną przez siebie drogą kierowany miłością i szacunkiem do fenomenu twórczości. Jan Siek został pochowany na cmentarzu parafialnym w Rudawie w 2018 roku, gdzie przedstawienie Chrystusa – Odkupiciela autorstwa rzeźbiarza dumnie ogłasza zwycięstwo nad śmiercią.

Tekst opracowała: Artysta rzeźbiarz Teresa Siek