Z radością informujemy o wystawie kopii i rekonstrukcji malarskich studentów WKiRDS pt. „Doścignąć arcydzieło” w Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, którą oglądać można od 18 października do 31 grudnia 2024 r.
Na wystawie zaprezentowano zbiór 41 prac studenckich wykonywanych na przestrzeni lat istnienia Wydziału KiRDS. Najstarsza z prezentowanych kopii pochodzi z przełomu lat 40. i 50. ubiegłego wieku, zaś najnowsze powstały w roku akademickim 2023/2024.
Kształcenie konserwatorów, rola kopii i rekonstrukcji
Kopiowanie malowideł było ongiś ważnym element w procesie kształcenia malarzy, do jego wartości odwołują się natomiast nieprzerwanie uczelnie kształcące konserwatorów dzieł sztuki nieco inaczej jednak postrzegając cel tej czynności. Artysta malarz kopiując poznawał drogę dochodzenia do interesujących go wizualnych efektów malarskich, które później w sposób świadomy mógł wykorzystywać w swojej twórczości. Dla studenta konserwacji kopiowanie dzieła nie jest, jakby się mogło wydawać z pobieżnej obserwacji kopii, jedynie powielaniem jego zewnętrznej formy. Stanowi ono przede wszystkim narzędzie do wypracowania u przyszłego konserwatora umiejętności rozpoznawania struktury wewnętrznej (anatomii) dzieła jako takiego. Rozpoznanie malowidła pod kątem jego budowy – użytych materiałów i technik, jest bowiem warunkiem koniecznym pomyślnej konserwacji, implikuje dobór adekwatnych metod i środków konserwatorskich. Ktoś powie, że to metoda archaiczna, a współczesna chemia i fizyka dysponują znacznie bardziej wyrafinowanymi technikami analizy składu, którymi może posiłkować się konserwator. Ale, czy rzeczywiście dają one odpowiedź na proste pytanie, dlaczego jedno malowidło zachwyca, a inne nie, skoro do ich namalowania zastosowano podobny/identyczny zestaw materiałów? Przy kopiowaniu, na drodze eksperymentalnej można wykazać wysublimowane sekwencje użycia tychże materiałów i uchwycić indywidualny styl mistrza. Oba podejścia na pewno uzupełniają się i dlatego traktowane są dzisiaj jako dwa równoprawne filary kształcenia konserwatorskiego w zakresie analizy technologii i technik dzieł sztuki. Nauki ścisłe pozwalają np. uchwycić procesy starzenia zachodzące w obiektach i rozpoznać ich mechanizmy, a to daje kopiście szanse świadomego uwzględnienia w kopii zmian kolorystycznych wywołanych obecnością w dziele produktów przemiany i degradacji.
Przy kopiowaniu student rozwija także swoje zdolności artystyczne, nieodzowne w sytuacji, gdy jako konserwator będzie mierzył się z zadaniem uzupełniania ubytków warstwy malarskiej czy rekonstruowaniem brakujących partii malowidła.
Rekonstrukcja całych utraconych obiektów należy natomiast do zadań wyjątkowych i rzadko podejmowanych. Jest niejako sprawdzianem umiejętności i zdolności udoskonalonych procesem kopiowania. Wymaga nieprzeciętnych predyspozycji i zainteresowań, może też budzić kontrowersje oraz inicjować dyskusje, czy w ogóle jest możliwa i potrzebna. Przy rekonstrukcji nie ma bezpośredniego punkt odniesienia, jak w kopii. Bazujemy na dostępnych źródłach pisanych i obrazowych, które sugerują zazwyczaj jedynie powierzchowność dzieła, rzadko dotyczą zaś jego struktury wewnętrznej. Wiedzę w tym zakresie uzupełniamy poprzez analizę innych zachowanych dzieł twórcy lub jego kręgu. To konserwator podejmuje odpowiedzialną decyzję, czy zebrany materiał dokumentacyjny jest wystarczający do sporządzenia rekonstrukcji. Rekonstrukcja na pewno jest tylko namiastką utraconego dzieła, wydaje się jednak, że może dawać o nim, jako całości, znacznie lepsze wyobrażenie niż zachowane reprodukcje.
prof. dr hab. Zofia Kaszowska
Wystawa współorganizowana jest przez Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich oraz Akademię Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Kuratorami wystawy są Bożena Buszta-Korman, Łukasz Śliwiński przy współpracy prof. dr hab. Zofii Kaszowskiej oraz mgr Kamili Zielińskiej-Regnard z Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie.
Wystawa objęta została honorowym patronatem Kamila Dziukiewicza, Starosty Powiatu Jarosławskiego.
Więcej informacji na stronie Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich: „Doścignąć Arcydzieło” – nowa wystawa czasowa Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich – Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich.